I. Bột đá là gì?

Bột đá hay canxi cacbonat là một hợp chất với công thức hóa học CaCO3. Các tên gọi khác: bột đá vôi, calcium carbonate, cacbonat canxi,…

Theo các nghiên cứu cho biết, ước tính khoảng 5% vỏ Trái Đất chứa CaCO3. Chúng thường được tìm thấy ở dạng đá vôi, đá cẩm thạch, đá phấn,… và là một thành phấn chính của mai/vỏ các loài sò, ốc,…

II. Những tính chất nổi bật của bột đá canxi cacbonat

• Ngoại quan: ở dạng bột màu trắng
• Không tan trong nước
• Điểm nóng chảy: 825 độ C (1,098 K)
• Có thể sản xuất bột đá bằng cách: từ các núi đá vôi tự nhiên, tiến hành khai thác và chọn ra những khối đá có hàm lượng CaCO3 cao, sau đó đưa đến công đoạn nghiền và sàng lọc tạp chất. Giữ lại các khối đá có độ trắng tinh khiết cao và giàu canxi cacbonat đảm bảo được chỉ tiêu chất lượng tốt nhất. Cuối dùng đưa qua máy nghiền mịn hay nghiền thô theo yêu cầu của khách hàng.

III. Phân loại bột đá

1. Phân loại theo cấu tạo hóa học

Theo thành phần hóa học thì bột đá được chia thành bột đá vôi ( bột đá CaCO3) và bột đá dolomite (bột đá CaMg(CaCO3)2). Và chia nhỏ hơn thì bột đá CaCO3 được chia thành 2 loại nhỏ là: bột đá hàm lương CaCO3 cao (97 – 98%) và bột đá hàm lượng CaCO3 thấp (93-95%).

2. Phân loại theo kích thước

Theo kích thước hạt thì bột đá được chia thành nhiều loại, điển hình là:

• Bột sàng từ quá trình sàng đá hạt, kích thước hạt từ 150 – 200 micron.
• Bột đá thô, kích thước hạt 70 -150 micron.
• Bột đá siêu mịn, kích thước hạt 0-60 micron.

3. Phân chia theo màu sắc ngoại quan

Dựa vào màu sắc bên ngoài có thể phân loại bột đá thành các nhóm:

• Bột đá siêu trắng
• Bột đá trắng
• Bột đá đen
• Bột đá xám

IV. Vai trò của bột đá vôi trong đời sống, sản xuất

Do tính phổ biến và giá thành rẻ, CaCO3 được ứng dụng nhiều trong thực tiễn đời sống và sản xuất

1. Trong ngành sản xuất nhựa

• Bột đá được ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp sản xuất nhựa với các sản phẩm tiêu biểu như ống nhựa, dây điện, trần nhựa, sợi,…
• Nó đóng vai trò là chất làm tăng độ bền cho sản phẩm, giúp độ phân tán trong hóa chất nhựa tốt hơn, tối ưu độ bóng sản phẩm, cải tiến quá trình sản xuất và giảm chi phí,…

2. Ứng dụng của bột đá đối với ngành sơn

• Bột đá được xem như một chất độn chính trong ngành sơn phủ. Độ mịn cùng sự phân bố ác hạt canxi cacbonat ảnh hưởng tới độ chắn sáng của quá trình sơn phủ. Bên cạnh đó nó cũng có độ sáng cao cùng độ hấp thu dầu thấp, độ phân tán tốt, khả năng mài mòn tốt,… nâng cao được tính năng chống ăn mòn môi trường đồng thời cải thiện độ nhớt sản phẩm
• Đối với sơn trang trí, bột đá giúp tăng khả năng quang học và trọng lượng của sơn. Nó có thể được dùng đến 60% hàm lượng trong sản xuất sơn.

3. Sử dụng bột đá trong sản xuất gốm sứ

• Là nguồn cung cấp canxi oxit chính cần thiết cho sản xuất gốm
• Thông thường khi trộn chúng với lượng lớn gốm sẽ đạt được độ giãn nở cần thiết cho tỉ lệ đúng giữa mảnh gốm với lớp men. Bột đá là một trong số thành phần chính của gốm silica.

4. Sử dụng bột đá trong sản xuất giấy

• Ứng dụng trong sản xuất giấy với giá thành thấp mà có độ trắng cao, tạo cho giấy có độ đục cùng độ bóng và khả năng in ấn tốt.
• Có thể dùng bột đá với hàm lượng rất lớn để giảm lượng nguyên liệu làm từ gỗ mà không làm ảnh hưởng đến độ bền của giấy.

5. Trong sản xuất cao su

Được dùng để kiểm soát độ nhớt và hệ số giãn nở của nhiệt cũng như độ co sản phẩm. Nếu chọn đúng loại canxi cacbonat sẽ giúp giảm chi phí hiệu quả bằng việc cho phép độn hàm lượng CaCO3 cao hơn mà không gây ảnh hưởng đến quá trình sản xuất cùng thành phẩm tạo ra.

6. Ứng dụng của bột đá trong ngành nông nghiệp

• Được sử dụng như một chất cung cấp dinh dưỡng trong sản xuất phân bón.
• Như một chất phụ gia trong sản xuất ra thuốc trừ sâu

7. Sản xuất thủy tinh

Bột đá là một trong các nguyên liệu trong sản xuất thủy tinh với tác dụng làm chất ổn định, có khả năng điều chỉnh độ nhớt cùng tăng độ bền cho thủy tinh.

8. Thức ăn chăn nuôi

Hầu hết trong các sản phẩm thức ăn gia súc đều có chứa bột đá với hàm lượng, tiêu chuẩn nhất định. Nó là chất cần thiết cho quá trình hình thành nên trứng và sự phát triển xương của gia cầm

9. Sử dụng bột đá trong xử lý môi trường

• Nó được dùng như chất trung hòa tự nhiên và bộ lọc chất ô nhiễm, không gây nguy hiểm cho sức khỏe con người và không chứa chất độc hại.
• Bột đá được sử dụng để khử lưu huỳnh trong các đường ống khí hay xử lý nước uống, vôi hóa ao hồ để trung hòa axit,…

V. Khi sử dụng bột đá canxi cacbonat cần lưu ý những điều gì?

• Nên trang bị các đồ bảo hộ chuyên dụng để đảm bảo an toàn nhất khi tiếp xúc với các loại hóa chất nói chung và canxi cacbonat nói riêng
• Lưu trữ cẩn thận, tránh gây ô nhiễm cho môi trường hay làm ảnh hưởng đến mọi người xung quanh
• Bảo quản nơi khô thoáng, tránh các ánh sáng trực tiếp
• Nhà kho lưu trữ hóa chất cần đặt xa khu dân cư, tránh các nguồn nước, nơi chứa nước sinh hoạt